Rzeczownik

W języku francuskim prawie wszystkie rzeczowniki (w zależności od kontekstu ich użycia) są poprzedzone rodzajnikiem.


Liczba mnoga rzeczownika

Liczbę mnogą rzeczownika tworzymy:

- dodając końcówkę –s:

une fenêtre – des fenêtres (okno – okna)
un enfant – des enfants (dziecko – dzieci)
une lampe – des lampes (lampa – lampy)

- rzeczowniki zakończone w liczbie pojedynczej na –al, zmieniają końcówkę na –aux, np.

un animal – des animaux (zwierzę – zwierzęta)
un cheval – des chevaux (koń – konie)
un journal – des journaux (gazeta – gazety)

- do rzeczowników zakończonych na -eau, -au, -eu, -ieu, dodaje się końcówkę -x, np.

un manteau – des manteaux (płaszcz – płaszcze)
un tuyau – des tuyaux (rura – rury)
un jeu – des jeux (gra, zabawa – gry, zabawy)
un milieu – des milieux (środowisko – środowiska)

- do rzeczowników zakończonych na -ou, dodaje się końcówkę -s, np.

un trou – des trous (dziura – dziury)
un clou – des clous (gwóźdź – gwoździe)

- w przypadku rzeczowników zakończonych na -x, -s, -z, końcówka w liczbie mnogiej nie zmienia się:

une voix – des voix (głos – głosy)
un succès – des succès (sukces – sukcesy)
un nez – des nez (nos – nosy)

- rzeczowniki zakończone na -ail, zyskują końcówkę –s lub zmieniają końcówkę na –aux:

un détail – des détails (detal, drobiazg – detale, drobiazgi)
un portail – des portails (portal – portale)
un travail – des travaux (praca – prace)
un corail – des coraux (koral – korale)

Od powyższych reguł istnieje również dużo wyjątków:

- niektóre rzeczowniki zakończone na -al, w liczbie mnogiej przybierają końcówkę -s, np.

un bal – des bals (bal – bale)
un festival – des festivals (festiwal – festiwale)

- niektóre rzeczowniki zakończone na -ou, w liczbie mnogiej przybierają końcówkę -x:

un genou – des genoux (kolano – kolana)
un bijou – des bijoux (klejnot – klejnoty, biżuteria)

- niektóre rzeczowniki całkiem zmieniają formę:

un œil – des yeux (oko – oczy)
un monsieur – des messieurs (pan – panowie)


Rodzaj żeński rzeczowników

Rodzaj żeński rzeczowników tworzymy:

- dodając końcówkę –e, np.

un Français – une Française (Francuz – Francuzka)
un étudiant – une étudiante (student – studentka)

- w przypadku rzeczowników zakończonych na -er lub -ier, w rodzaju żeńskim pojawia się końcówka -ère lub -ière, np.

un ouvrier – une ouvrière (robotnik – robotnica)
un boulanger – une boulangère (piekarz)

- w przypadku rzeczowników zakończonych na -f, pojawia się końcówka -ve:

un veuf – une veuve (wdowiec – wdowa)
un sportif – une sportive (sportowiec)

- w przypadku rzeczowników zakończonych na -eur, pojawia się końcówka -euse:

un vendeur – une vendeuse (sprzedawca – sprzedawczyni)
un chanteur – une chanteuse (piosenkarz – piosenkarka)

- w przypadku rzeczowników zakończonych na -teur, pojawia się końcówka -trice:

un acteur – une actrice (aktor – aktorka)
un traducteur – une traductrice (tłumacz – tłumaczka)

- w przypadku rzeczowników zakończonych na -t, -l, -n, spółgłoska ulega podwojeniu oraz pojawia się końcówka -e:

un cadet – une cadette (kadet – kadetka)
un Coréen – une Coréenne (Koreańczyk – Koreanka)

- w przypadku rzeczowników zakończonych na -e, nic się nie zmienia:

un journaliste – une journaliste (dziennikarz – dziennikarka)
un secrétaire – une secrétaire (sekretarz – sekretarka)

- wyjątkiem są rzeczowniki, które tworzą rodzaj żeński za pomocą końcówki –esse, np.

un dieu – une déesse (bóg – bogini)

Istnieje grupa rzeczowników, które tworzą rodzaj żeński w sposób nieregularny. Oto kilka z nich:

un père – une mère (ojciec – matka)
un grand-père – une grand-mère (dziadek – babcia)
un homme – une femme (mężczyzna – kobieta)
un mari – une femme (mąż – żona)
un frère – une sœur (brat – siostra)
un garçon – une fille (chłopiec – dziewczyna)